Son dönemlerde çok konuşulan Dijital Türk Lirası’nın faydaları açıklandı. TCMBBLOG üzerinden, “Dijital Türk Lirası: Fayda ve Fırsatlar” başlığı altında birçok madde listelendi. Bu liste, vatandaşların kafasındaki soru işaretlerini ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Dijital Türk Lirası çağına girmemiz çok yakın. 2020 yılında faaliyetlerine başlanan Dijital Türk Lirası, her yıl üzerine koyarak geliştirilmeye devam etti. İşte detaylar
Dijital Türk Lirası’nın faydaları neler?
- (1) Halihazırda, TCMB tarafından finansal kuruluşlar üzerinden vatandaşların kullanımına sunulan ödeme sistemleri bulunuyor. Mevcut dijital ödemelerde kullanılan banka parasının dolaşımına ek olarak dijital para sistemi ile, merkez bankası parasının da dijital olarak anlık ve 7/24 dolaşımı sağlanacak.
- (2) Bankacılık sistemine erişim ve katılımın yaygın olduğu ülkemizde, finansal kapsayıcılığın projenin öncelikli hedefleri arasında yer almadığı değerlendiriliyor. Bununla birlikte, dijital Türk lirası, dijital ödeme hizmetlerine her vatandaşın erişebilmesini sağlamak için önemli bir fırsat olacak. Vatandaşlar, dijital para hizmetine erişim için kullandıkları finansal aracı kurumlara ödeme işlemleri yönünden bağımlı olmayacaklar.
- (3) Dijital Türk lirasındaki yenilikçi kullanım örnekleri, Türkiye’de ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olan finansal teknolojiler sektörü için kayda değer bir fırsat teşkil edebilir. Bu nedenle dijital paranın Türkiye’deki finansal inovasyon altyapısının temel bir unsuru olarak işlev görmesi planlanıyor. Dijital para etrafında inşa edilebilecek platformlar ile bu amaca daha da yaklaşılması bekleniyor.
- (4) Faz-1 Değerlendirme Raporunda da ifade edildiği gibi, TCMB dijital parayı her türlü dijital ticaret akışında ya da para aktarımında kullanılabilecek yeknesak bir değişim aracı olarak da tasarlıyor. Buradaki amaç, ülke parasının dijital işlemlerde sorunsuz bir şekilde işlevsel kalmasını sağlamak ve kullanım seçimini vatandaşlara bırakmak.
Fayda ve Fırsatlara ilişkin tercihler
- (1) TCMB, dijital Türk lirasını anlık ödeme sistemi FAST’a paralel ayrı bir çözüm olarak tasarlamaktadır. Vatandaşların kullanımına sunulan dijital merkez bankası parası ile tamamlayıcı bir ödeme kanalının varlığı, parasal egemenliğin sürdürülmesine hizmet edebilir ve hem kullanıcı tercihleri için çeşitlilik hem de olağanüstü durumlar için yedeklilik sağlayabilir. Mevcut ödeme sistemleri altyapıları üzerine inşa edilen ve merkez bankası parasını kullanıcıya sunan ek bir ödeme kanalı kurulması mümkün olmakla birlikte böyle bir çözüm mevcut sistemlere doğrudan bağımlı olunması sebebiyle istenilen yedekliliği sağlayamaz. Bu bağlamda, dijital para için ayrı bir sistem geliştirilmekle birlikte dijital para ve kaydi para arası dönüşümler için mevcut TCMB ödeme sistemleriyle entegrasyon da sağlanmakta.
- (2) Bankacılık sistemindeki yaygın katılıma rağmen dijital ödemelerin ve erişimin geliştirilmesi için hala alan bulunuyor. Nakit özelliklerini de içeren bir biçim olarak dijital para, banka hesabı bulunmadan da herkes tarafından kullanılabilecek. Bu nedenle dijital Türk lirası hesapları için banka hesabı gerektirmeyen bir model tasarımı ön plana çıkıyor. İki katlı model[2] gözetilmekle birlikte ödeme ve transfer işlemleri için belli bir finansal aracı kuruma bağımlılık oluşmaması hedefleniyor. Dijital Türk lirası hesapları tüm vatandaşların kullanımına sunulduğunda, dijital ödemelerin ve transferlerin artması bekleniyor. Dijital Türk lirası kullanımıyla artacak dijital kapsayıcılığın, mevcut hizmetlerin yaygınlaşmasına ve yeni hizmetlerin ortaya çıkmasına katkı sağlayacağı, böylece finansal kapsayıcılığa olumlu etki edeceği öngörülüyor.
- (3) Dijital Türk lirası, ayrı bir programlanabilirlik katmanında akıllı ödemeleri mümkün kılacak. Bu katmanda kamu kurumları ve farklı lisanslı aktörler programlanabilir ödemelerin geliştirilmesi ve kullanımında yer alabilecek. Detaylandırmak gerekirse, akıllı ödeme akışlarının oluşturulmasında tek sorumluluğun merkez bankalarına verilmesi inovasyon kapasitesini engelleyebilir. Bunun yerine, iş birliğine dayalı geliştirme ortamlarını entegre eden, önceden belirlenmiş standartlarla iletişimi mümkün kılan ve bu sayede inovasyonun desteklenmesine yardımcı olacak platformlar kurulabilir. Bu durum, programlanabilir ödemeler bileşenlerini geliştirme ve kullanma yönlerinden programlanabilirlik katmanı içerisinde bir teşvik modeli kurgusuna işaret ediyor.
- (4) Ulaşım, yemek, ödül veya çocuklara yönelik çeşitli uygulamalar halihazırdaki farklı dijital ödeme çözümlerine örnekler olarak sayılabilir. Bu açıdan dijital para, çevrimdışı da kullanılabilen yasal bir ödeme aracı olarak ödemelerde yeknesaklık sağlayabilir. Buradaki kilit nokta, dijital para kullanmanın zorunlu olmaması ve kullanıcıların kendi tercihleri doğrultusunda dijital para ile ödeme yapmayı seçebiliyor olması.
İlginizi çekebilir: Dijital Türk Lirası geliyor!
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Dijital Türk Lirası ile ilgili aklınızda farklı bir soru işareti var mı? Düşüncelerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın.
