İşlemci (CPU) nedir? Gelin hep birlikte nasıl çalıştığını ve ne işe yaradığını öğrenelim.
İşlemci, ya da bir diğer adıyla bilinen Merkezi İşlem Birimi (Central Processing Unit | CPU) bilgisayarların veya telefonların “beyni” olarak rahatlıkla tanımlanabilir. Bu parça, cihazların bütün temel işlemlerini gerçekleştirmekle ve çalıştırılan programların talimatlarını işlemekle yükümlüdür. CPU, matematiksel hesaplamalar, mantıksal işlemler ve veri manipülasyonları gibi olayları gerçekleştirebilir. Ayrıca, cihazınızın donanım ve yazılım arasındaki koordinasyonunu sağlar. Yani aslında, bir nevi koordinatörüdür.
İşlemci nasıl çalışır?
CPU, temel olarak iki farklı ana bileşenden oluşmaktadır. Bunlar, “Aritmetik Mantık Birimi (ALU)” ve “Kontrol Birimi (CU)” olarak ikiye ayrılır. ALU mantıksal ve matematiksel işlemleri gerçekleştirirken CU ise, bu işlemlerin ne zaman ve nasıl yapılacağını belirler. Ve son olarak, ALU’ya talimatları iletir, yaşam döngüsünü başlatır.
CPU’nun çalışma prensibi, belleğinde depolanan çeşitli talimatları alıp, gelen talimatlara göre işlem yapmasıdır. Süreç şu şekilde ilerler, ilk olarak talimatların ilgili yerlerden alınmasını bekler. Ardından kodun çözümlenmesini, ve kod çözümlendikten sonra kodlara uygun işlemleri yapılmasıyla süreç tamamlanmış olur. CPU, bahsettiğimiz işlemleri saniyede milyarlarca kez tekrarlayabilir. Bununla birlikte cihazınızın performansı, büyük bir ölçüde işlemcinizin hızına ve kapasitesine bağlıdır.
Bilgisayarlarda ve Telefonlarda işlemcinin kullanımı
CPU, bilgisayarlarda ana kart üzerinde bulunur. Ve bilgisayarın bütün bileşenleri ile iletişim halinde olur. Örneğin, programın çalışması gerektiği zaman işlemciye bir talimat yollanır. Yollanan talimat ise, sıralı bir şekilde işlenir ve programın düzgün kullanılmasını sağlar. Ekstra olarak, multitasking (çoklu görev) işlemleri yapabilen CPU, birden fazla uygulamayı aynı anda çalıştırabilir.
Telefonlarda CPU, daha da küçük ve enerji verimliliği olacak bir şekilde geliştirilip tasarlanır. Çünkü CPU’lar, mobil cihazların sınırlı batarya kapasitesine bağlıdır. Ayrıca taşınabilirlik gereksinimleri sebebiyle yüksek verimlilikle çalışacak şekilde optimize edilir. Tıpkı bilgisayarda olduğu gibi telefonda da multitasking özelliğine sahip olan CPU, mobil cihazlarda genellikle çok çekirdekli olur.
İşlemci neden bu kadar önemli?
Eğer ki herhangi bir cihazda, CPU olmadığı takdirde o cihazın çalışması mümkün değildir. Çünkü, cihazın bütün işlemlerini gerçekleştiren ve yöneten ana beyindir. (merkezi bileşen) Ve bir işlemcinin verimli çalışması, gözle görülür ölçüde performans artıracaktır. Çünkü, bilgisayarların ve telefonların hızlı çalışması, CPU’nun performansına bağlıdır. Yani, bu bileşen fazlasıyla önemli ve olmazsa olmazdır. Ayrıca artık yapay zeka ile desteklenen CPU’lar, çok daha üstün bir teknoloji ile yüksek performans gösterebilir. (Çoğu firma, yapay zekalı CPU’lar üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.)
