Türk lirası kağıt paraların arkasında yer alan kişilerin sadece adlarını biliyoruz. Gelin bu kişiler kim olduklarına daha yakında bakalım.
Merkez bankasının E9 Emisyon Grubu Banknotlar olan adlandırdığı kağıt paraların tamamının ön yüzünde, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk yer alıyor. Ancak 6 farklı kağıt paranın arka yüzünde 6 farklı kişi yer alıyor. Her ne kadar bu kişilerin yanlarında adları ve unvanları yer alsa da, her gün elden ele gezen bu paraların üzerindeki kişilerin kim oldukları pek bilinmiyor. İşte kağıt paraların arkasında yer alan kişiler.
5 Türk Lirası – Ord.Prof.Dr. Aydın Sayılı
Ordinaryüs Profesör Doktor Aydın Sayılı, Türk bilim tarihçisidir. Türkiye’nin ilk bilim tarihçisi olarak tanınan Sayılı, bilim tarihi alanındaki çalışmaları ile tanınır. Atatürk’ün talimatıyla Milli Eğitim Bakanlığının açtığı sınavı kazanarak, Harvard Üniversitesi Bilim Tarihi Bölümü’nde yüksek öğretimini tamamladı. Ardından Columbia ve Cornell üniversitelerinde öğrenim gördü ve 1942 yılında Harvard Üniversitesinden doktora derecesile mezun oldu. Aynı zamanda bu mezuniyet, bilim tarihi alanında dünyada verilen ilk doktora unvanıdır.
Sayılı, Ortaçağ bilim tarihi ile ilgili çalışmaları ve eseleri ile bir çok ödüle layık görüldü. Ödülerden bazıları şu ise şunlardır;
- Polonya Devleti – Kopernik Madalyası (1973)
- TÜBİTAK Hizmet Ödülü (1977)
- UNESCO Ödülü (1990)
10 Türk Lirası – Ord. Prof. Dr. Cahit Arf
Ordinaryüs Profesör Doktor Cahit Arf, Türk matematikçi. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi‘nde doktorasını tamamlayan Arf, 1962’ye kadar İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde görev yaptı. Arından Robert Kolejinde matematik dersleri verdi. 1964 yılında TÜBİTAK Bilim Kolu Başkanı olarak hizmet verdi.
Cebir alanındaki çalışmaları ile dünya çapında tanınan Cahit Arf, sentetik geometri problemlerini pergel ve cetvel yardımıyla çözülebilirliği ile ilgili çalışmalarıyla ve Arf teoremi ve Arf invaryantı gibi matematiksel kavramlarla da tanınır.
20 Türk Lirası – Mimar Kemaleddin
1870 İstanbul doğumlu Mimar Kemaleddin, İstabul Teknik Üniversitesi‘nin de temeli olarak kabul gören, Hendesi-i Mülkiye Mektebi‘nde eğitimini tamamladı ve burada asistanlık yaptı. Kemaleddin, 1895 yılında devlet tarafından Berlin Charlottenburg Teknik Okulu’na gönderildi. Burada iki yıl boyunca mimarlık eğitimi aldı.
Mimar Kemaleddin Cumhuriyet dönemi mimarisine önemli katkılar yapmıştır ve özellikle sivil mimaride öne çıkmıştır. Bazı eserleri ise şunlardır;
- Çamlıca Kız Lisesi
- Bostancı, Bakırköy, Bebek ve Yeşilköy Camileri
- Reşadiye Mektebi
- Sultan Reşat Türbesi
- Gazi Osman, Mahmud Şevket, Cevat, Ali Rıza ve Hüsnü Paşaların türbeleri
- Laleli Harikzedegan (Tayyare) Apartmanları
- 1., 2., 3., 4. Vakıf Hanları
- Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası
- Gazi Eğitim Enstitüsü
- Devlet Demiryolları Müdürülüğü
50 Türk Lirası – Fatma Aliye
Türkiye’nin ilk kadın filozofu ve ramancılarından olan Fatma Aliye, 1862 İstanbul doğumlu. Kariyerine ilk olarak çevirmenlikle başladı. İlk çevirdiği roman George Ohnet’in “Volenté” romanıdır. Bu romanı “Meram” adıyla Türkçeye çevirmiştir. Bu çevirisinde “Bir Hanım” mahlasını kullandı. Diğer çalışmalarında ise “Mütercime-i Meram” takma adını kullandı.
Osmanlı İmparatorluğu döneminin ilk kadın romancılarından biri olan Aliye, kadın hakları savunucusu olarak da bilinir. Kardeşi ile birlikte Şefkat-i Nisvan (Kadınları Himaye) derneğine kuran Fatma Aliye, bu dernekle kadarınların sosyal hayata girmeleri konusunda çalışmalar yaptı.
Fatma Aliye‘nin biyografi ve eserleri, 1893’te Chicago Dünya Kadın Kütüphanesi Sergisi ve Kataloğu‘nda da yer aldı. Bazı çalışmaları Arapça ve Fransızca’ya da çevrildi.
100 Türk Lirası – Buhurizade Mustafa Efendi (Itri)
Türk bestekar. Klasik Türk müziğinin en önemli bestekarlarından biridir ve “Itri” mahlasıyla tanınır. Kaynaklara göre 1690 doğumlu olan Mustafa Efendi, Klasik Türk Müziği’nin de kurcusu olarak kabul edilir. Ayrıca dini müziğe olan yaklaşımı, yeni bir tarz yaratmıştır. Bu dini eserler;
- Segâh Kurban Bayramı Tekbiri (Kurban Bayramı namazında toplu okunan tekbir)
- Segâh Salât-ı Ümmiye (Kutsal Emanet ziyaretlerinde okunur)
- Segâh Ayin-i Şerif-i Mevlevi
200 Türk Lirası – Yunus Emre
Türk şair ve mutasavvıf. Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biridir ve halk şiirinin temsilcilerindendir. Kaynaklara göre 1280 yılında Anadolu’ya göç Türk boylarındandır. Hayatına dair kesin bilgiler bulunmayan Emre’nin, Anadolu‘nun çeşitli yerlerinde yaşadığı ve dolaştığı düşünülür. Halk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Eserleri yüzyıllardır dilden dile aktarılan Yunus Emre, oldukça geniş bir okuyucu kitlesine sahiptir.
En bilinen eseri “Risaletü’n Nushiyye” olarak kabul edilir. Eserleri derin manalar taşır ve insanı düşündüren sade bir üsluptadır.
Tasavvuf felsefesinden etkilenen, İslam dini’nin hoşgörü ve sevgi öğretilerine şiirlerinde sıkça yer veren Yunus Emre, tüm insanların merhametli ve birbirlerine saygılı olmalarını öğretir. Bugün hala daha Türk halkının gönlünde önemli bir yere sahiptir ve büyük bir saygıyla anılır.
Daha fazla Haber
